REM-eiland: Het rebelse mediamonument dat Nederland wakker schudde
Op 19 juli 1964 klonk voor het eerst een commerciële radio-uitzending over de Noordzee. De bron? Een stalen platform zes mijl uit de kust van Noordwijk: het REM-eiland. Daarmee begon een kort maar krachtig hoofdstuk in de Nederlandse mediahistorie: Radio Noordzee was geboren.
Een eiland voor vrije media
Het REM-eiland was het geesteskind van scheepsbouwer Cornelis Verolme en vijf zakenpartners. Samen richtten ze in 1963 de Reclame Exploitatie Maatschappij (REM) op. Hun doel: commerciële radio en televisie brengen naar een land waar dat nog verboden was. Omdat uitzendingen vanaf Nederlands grondgebied niet mochten, kozen ze voor een platform net buiten de territoriale wateren.
Gebouwd op een werf in het Ierse Cork, werd het eiland in mei 1964 geplaatst op de zeebodem. Het platform had een zendmast van ruim 80 meter, een helikopterdek en ruimte voor een kleine bemanning.
Radio Noordzee en TV Noordzee
Op 19 juli 1964 begon Radio Noordzee met testuitzendingen op 280 meter middengolf (1071 kHz). De programma’s werden in Amsterdam opgenomen en per band naar het eiland gebracht. Bekende stemmen waren Rob Out, Wim Jaap van der Laan en Ben Zwaan.
Op 19 juli 1964 klonk voor het eerst een commerciële radio-uitzending over de Noordzee. De bron? Een stalen platform zes mijl uit de kust van Noordwijk: het REM-eiland. Daarmee begon een kort maar krachtig hoofdstuk in de Nederlandse mediahistorie: Radio Noordzee was geboren.
Een eiland voor vrije media
Het REM-eiland was het geesteskind van scheepsbouwer Cornelis Verolme en vijf zakenpartners. Samen richtten ze in 1963 de Reclame Exploitatie Maatschappij (REM) op. Hun doel: commerciële radio en televisie brengen naar een land waar dat nog verboden was. Omdat uitzendingen vanaf Nederlands grondgebied niet mochten, kozen ze voor een platform net buiten de territoriale wateren.
Gebouwd op een werf in het Ierse Cork, werd het eiland in mei 1964 geplaatst op de zeebodem. Het platform had een zendmast van ruim 80 meter, een helikopterdek en ruimte voor een kleine bemanning.
Radio Noordzee en TV Noordzee
Op 19 juli 1964 begon Radio Noordzee met testuitzendingen op 280 meter middengolf (1071 kHz). De programma’s werden in Amsterdam opgenomen en per band naar het eiland gebracht. Bekende stemmen waren Rob Out, Wim Jaap van der Laan en Ben Zwaan.
Op 15 augustus volgde TV Noordzee, met populaire Amerikaanse series als Zorro, Rin Tin Tin en Mr. Ed. De ontvangst was verrassend goed: binnen een week stemden ruim twee miljoen kijkers af. Speciale antennes – de zogeheten “REM-antennes” – vlogen over de toonbank, en wie het zich niet kon veroorloven, knutselde er zelf een.
De overheid grijpt in
De populariteit van het commerciële initiatief stuitte op weerstand in Den Haag. In recordtempo werd de Wet Installaties Continentaal Plat aangenomen, die kunstmatige constructies op de zeebodem onder Nederlands gezag bracht. Daarmee werd het REM-eiland ineens Nederlands grondgebied.
Op 17 december 1964, kort na 9 uur ’s ochtends, viel de Koninklijke Marine samen met de Rijkspolitie het eiland binnen. De zenders werden stilgelegd en de apparatuur in beslag genomen. Het avontuur eindigde even spectaculair als het begonnen was.
De erfenis: TROS en Veronica
Het idee van commerciële media liet zich niet wegdrukken. Al in november 1964 werd de TROS opgericht, voortgekomen uit het REM-team. Rob Out zou later directeur worden van Veronica, dat vanaf 1965 ook vanaf zee ging uitzenden.
Van zendstation tot uitkijkpunt
Na de mediaperiode kreeg het REM-eiland een tweede leven als meetstation van Rijkswaterstaat. In 2006 werd het platform ontmanteld en aan wal gebracht. Dankzij een reddingsactie werd het eiland verbouwd en kreeg het in 2011 een nieuwe bestemming: een restaurant en uitkijkpunt aan het IJ in Amsterdam.
Het verhaal van het REM-eiland is dat van pioniers, rebels idealisme en mediaverandering. Een mijlpaal in de Nederlandse media. Tastbaar bewaard in staal en verhalen.
Er is gebruik gemaakt van diverse bronnen